ORGELEXCURSIE Coevorden, De Krim, Sleen, Oosterhesselen.
Op 31 september 2019 is de orgelexcursie langs de orgels in Coevorden, De Krim, Sleen en Oosterhesselen. Op alle vier locaties staan organisten de groep van circa dertig medereizigers te woord. Deskundig en enthousiast wordt de groep toegesproken door Ronald IJmker (in Coevorden en in De Krim), Jouke Hordijk (in Sleen) en Erik Nijzink (in Oosterhesselen).
De aanwezigen luisteren geboeid naar de interessante informatie en naar de voor elk orgel eigen en kenmerkende klankkleur. Ronald IJmker vertelt in Coevorden over de geschiedenis van het Van den Berg en Wendt-orgel en over de techniek van orgels in het algemeen en dit orgel in het bijzonder. De organist moet zich behelpen met een uiterst krappe ruimte. Met 30 registers en meer dan 1.900 pijpen kun je als organist alle kanten op. Termen als bovenwerk en hoofdwerk, prestant, fluitregisters en dulciaan komen voorbij. En passant laat hij de tremulant horen die zorgt voor een golfje in de wind. Op zijn best is IJmker als hij een stukje Bach ten gehore brengt en daarna aan het improviseren slaat met gebruikmaking van steeds meer registers. De drie kwartier vliegen voorbij en vlot lopen we naar de gereed staande bus: op naar De Krim.
We zien een schitterend en ruim opgesteld orgel, waar je, zo zegt IJmker, wel een leunstoel bij kan zetten. Hier spreekt IJmker over het van oorsprong Engelse orgel dat hij, vanwege de samengestelde geschiedenis ‘’een samenraapsel’ noemt; in de goede zin van het woord uiteraard. Hij geeft een interessante verhandeling over texturen en draagkracht, weer prachtig geïllustreerd met orgelspel. Opmerkelijk is dat in het bovenwerk lamellen zitten die open en dicht gaan. We luisteren naar zacht klinkende hobo’s en een tweede trompet. En passant gaat IJmker in op de verschillen tussen de orgels in De Krim en Coevorden. Het orgel in De Krim noemt Ronald bijzonder voor de regio, dat in Coevorden klinkt wat deftiger. Ook hier improviseert IJmker en toont zijn kunnen met Bach en Händel.
Ook uitstekend is de lunch die onder aanvoering van Jan Bakhuizen wordt geserveerd in een zaal achter de kerk. De groep laat zich de soep, broodjes en fruit goed smaken.
Iets verlaat arriveren we in Sleen, waar Jouke Hordijk ons opwacht voor de hoogste kerktoren in Drenthe. In de kerk is een expositie van doopkleding, maar Jouke dirigeert ons behendig naar de gereedstaande stoelen. Het orgel is een uniek product van schrijnwerker Johannes Vollebrecht. Deze orgelbouwer maakte 37 orgels in ruim 25 jaar. Je zou het een zuidelijk orgel in Noord-Nederland kunnen noemen. Het kwam in 1948 in Sleen terecht en onderging restauraties van 1963 – 1965 en nogmaals van 1981 – 1991. Het orgel heeft twee manualen en bijzonder is de zachte aanspraak van de tonen. We horen een mooie, warme klank. Het pedaal is er later bijgekomen, evenals de beelden. Hordijk, zelf geen concertorganist, hij heeft zelfs nooit les gehad, vertelt met enthousiasme en laat ons de viola, bourdon, fluit, en cornet horen. Aan het eind trekt hij nog even alles uit de kast.
Nog een kort ritje naar Oosterhesselen waar organist Erik Nijzink ons opwacht. Hier geen Engels maar een Fries orgel, dat na omzwervingen in 1985 in Oosterhesselen terecht kwam. In 2012 werd het opgeknapt, veel onderdelen werden vervangen, ook het schilderwerk werd vernieuwd. Nijzink: “Het orgel speelt als een tierelier!” Hij demonstreert de diverse klankvariaties in een mooi stuk van Pachalbel. Dit orgel heeft geen tongwerken, maar kan daar, blijkens mooie muziek van Bach, Bartholdy en Stanley heel goed zonder. Nijzink completeert zijn verhaal met informatie over het verschil tussen een tweede stem holpijp en gedekte pijp, een fluit die hoger klinkt dan normaal en de zeven stemmen van het orgel.
Alle orgeldocenten worden hartelijk bedankt met een fles wijn en een cadeaubon. Terug in de bus zien we niet anders dan vrolijke en tevreden gezichten. En dan moet een extra concert in Coevorden door Ronald IJmker nog beginnen.
Hieronder vind u een uitgebreide reportage van de orgeltour.
